مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران.

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران

4 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز. شیراز. ایران.

چکیده

چکیده
ترجمه‌ی شعر مستلزم فهم درست آن است. معمولاً دشواری فهم شعر سبب برداشت نادرست مترجمان از آن و بروز خطا در ترجمه می‌شود. پژوهش حاضر به شیوه‌ی توصیفی و با رویکرد انتقادی به واکاوی ترجمه‌های شعله وُلپی و دیک دیویس از منطق‌الطّیر عطّار با تمرکز بر داستان شیخ‌صنعان می‌پردازد و وفاداری مترجمان به متن مبدأ و برداشت دُرست ایشان از آن را ارزیابی می‌کند. بررسی ترجمه‌های یادشده نشان می‌دهد که اشکال اصلی هر دو ترجمه در فهم ساخت‌های کنایی و نحوی متن مبدأ است. این مسئله پیامد دانش ناقص ادبی و اطّلاعات ناکافی مترجمان از زبان هنری شعر است. خطای دیگری که در هر دو ترجمه نمونه‌هایی از آن وجود دارد، ایرادات ناشی از خوانش نادرست متن مبدأ است. خوانش متون فارسی، به‌دلیل نبودن حرکت‌گذاری در رسم‌الخط فارسی و وجود کلمات هم‌آوا در زبان فارسی، دشوار است. این دشواری گاه خوانندگان فارسی‌زبان را هم به چالش می‌کشد. یکی از موارد قابل‌توجّه که در فرایند ترجمه میان متن مبدأ و مقصد شکاف ایجاد می‌کند، اختلافات فرهنگی شاعر و مترجم است. در ترجمه‌ی دیویس، به‌عنوان مترجم غیرفارسی‌زبان، شواهدی از پایبند نبودن به متن مبدأ به‌دلیل تفاوت فرهنگی جامعه‌ی مبدأ و مقصد وجود دارد. در این نمونه‌ها، گرایشات فرهنگی مترجم (جامعه‌ی مقصد) سبب تعدیل متن به نفع فرهنگ مقصد شده است. بر مبنای یافته‌های این پژوهش، ترجمه‌ی وُلپی نسبت به دیویس به متن اصلی نزدیک‌تر است.
 
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of English Translations of Attar’s Conference of Birds Based on the Correct Understanding of the Original Text: A Case Study of Sholeh Wolpé and Dick Davis's Translations of the Story of Sheikh San’an

نویسندگان [English]

  • Sonia Norouzi jafarloo 1
  • Mohammadhossain Nikdarasl 2
  • Abdolvahed Zarifi 3
  • Elham Khalili Jahromi 4

1 PhD. Student of Persian Language and Literature Department. University of Yasouj, Yasouj, Iran.

2 Associate Prof in Persian Language and Literature of Yasouj university, Yasouj, Iran

3 Associate professor in English Language and Literature Department, faculty member, Yasouj University, Yasouj, Iran.

4 Assistant professor of Persian Language and Literature Department, faculty member of Shiraz University, Shiraz. Iran.

چکیده [English]

 
 Introduction
Translation of literary text is a challenging task. In literary translation, selecting the appropriate equivalent of words depends on the translator's understanding of the source language and culture. If the source text is a mix of language and culture, translation becomes more challenging. Translation of a poem is the most complicated type of literary translation because of its difficulty in understanding. The form and meaning in the poem are interconnected, and the language of the poem is implied. These cause multiple and sometimes incorrect interpretations of the poem. The more aesthetic aspects of the language in the poem, the greater the possibility of misinterpretation and translation errors. In Persian mystical poetry, the problem is much more complicated.  The existence of a rich network of words, interpretations, and terms in Persian mystical text makes it difficult to understand and translate text.
 In this article, two recent English translations of Attar’s Conference of Birds (Manteq ol-Teyr) were selected: Sholeh Wolpé’s and Dick Davis's translations. Davis's translation is based on the edition by Sadegh Gouharin and Wolpé's is based on the edition by Mohammad-Reza Sha’fi Kadkani. The faithfulness of the translators to the original text and their accurate understanding of it have been evaluated and analyzed in the story of "Sheikh San’an".
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • correct understanding of the text
  • translation of Conference of Birds
  • Davis
  • criticism of ‎translation
  • Wolpé.‎
انوری، محمدبن‌محمد. (1364). دیوان اشعار. تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران: سکه پیروز.
بیکر، مونا؛ سالدنیا، گابریئلا. (1396). دایره‌المعارف مطالعات ترجمه. ترجمه‌ی حمید کاشانیان، تهران: نشر نو.
پورنامداریان، تقی. (1394). دیدار با سیمرغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامه. (15جلد). تهران: دانشگاه تهران.
دیویس، دیک. (1376). «مصاحبه با دیک دیویس». مترجم، شماره‌های‌ 23 و 24، صص21-29.
https://motarjemjournal.ir/2020/07/2638
رزمجو بختیاری، شیرین‌. (1400). «بررسی ترجمه‌ی انگلیسی غزلی از حافظ بر پایه‌ی برداشت درست از متن». شعر پژوهی (بوستان ادب)، سال13، شماره‌ی2، صص 85-120. doi: 10.22099/jba.2020.37274.3770
سجادی، سیدجعفر. (1383). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
سعدی، مصلح‌بن‌عبدالله. (1378). بوستان. شرح و توضیح رضا انزابی‌نژاد و سعید قره‌بگلو، تهران: جامی.
سنایی غزنوی، مجدودبن‌آدم. (1329). حدیقه‌الحقیقه و شریعه‌الطریقه. تصحیح مدرس رضوی، ج ۱، تهران: چاپ سپهر.
ــــــــــــــــــــــــــ. (1341). دیوان اشعار. به‌اهتمام مدرس رضوی، تهران: ابن سینا.
ﺷﻔﯿﻌﯽ‌ﮐﺪﮐﻨﯽ، محمدرضا. (1381). «در ترجمه‌ناپذیری شعر». ایران‌شناسی، سال ۱۴، شماره‌ی 56. صص743-749.
 http://noo.rs/nqowm
صفوی، کورش. (1400). هفت گفتار درباره‌ی ترجمه. تهران: مرکز.
صلح‌جو، علی. (1400). از گوشه و کنار ترجمه. تهران: مرکز.
عطّار، فریدالدین محمد. (1361). اسرارنامه. تصحیح سید صادق گوهرین، تهران: زوّار.
ــــــــــــــــــــــ. (1376). دیوان عطّار. به‌اهتمام بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: نخسستین.
ــــــــــــــــــــــ. (1386). مختارنامه. تصحیح و تعلیقات شفیعی‌کدکنی، تهران: علمی.
ــــــــــــــــــــــ. (1401). منطق‌الطّیر. مقدمه و تصحیح و تعلیق محمدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران: سخن.
ــــــــــــــــــــــ. (2536). منطق‌الطّیر. به اهتمام سیدصادق گوهرین، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1353). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فرید‌الدین محمد عطّار نیشابوری. تهران: مروی.
قاسمی، فاطمه. (1396). ترجمه‌ی بعضی مفاهیم خاص عرفانی از فارسی به انگلیسی: مطالعه‌ی موردی ترجمه‌ی منطق‌الطیر بر اساس مدل لفور، پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس.
گوهرین، سیدصادق. (1380). شرح اصطلاحات تصوف. ج 6، تهران: زوّار.
مزینانی، حمیده. (1390). تأثیر ایدئولوژی بر نقش و محتوای ترجمه‌ی منطقالطیر در دوره ویکتوریا. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه بیرجند.
معین، محمد. (1386). فرهنگ معین. (یک‌جلدی فارسی). تهران: زرین.
Attar. Farīd-Ud-Dīn. (1984). The Conference of the Birds (Dick, Davis and Afkham, Darbandi, Trans.). Penguin Books, ISBN 0140444343.
________________. (2013). The Canticle of the Birds: Illustrated Through Persian and Eastern Islamic Art (Dick, Davis and Afkham, Darbandi, Trans.). Diane de Sellier, ISBN 2364370310.
________________. (2017). The Conference of the Birds (Sholeh, Wolpé, Trans.). W. W. Norton & Company, ISBN 9780393292183.
Khosroshahi, S., & Sedighi, A. (2017). Translation of Persian Mystic Terms into English: A Case Study of Conference of the Birds by Attar. Theory & Practice in Language Studies (TPLS)7(7).
Noie, S. (2018). An Investigation of Mystic term on “Conference of the Birds” of Attar on the Basis of Van Doorslaer’s Map. Budapest International Research and Critics in Linguistics and Education (BirLE) Journal1(1), 1-10.
Simpson, J. & Weiner, E. (1989). Oxford English Dictionary: OED. Oxford University Press.
Walter, E. (1995). Cambridge Advanced Learner's Dictionary: CD. Cambridge University Press.
Würsch, R. (2011). ‘Aṭṭār and the Persian Sufi Tradition. The Art of Spiritual Flight, by Leonard Lewisohn and Christopher Shackle, eds.