نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

• محمد هادی خالق زاده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

چکیده

بلبل به عنوان پرنده‌ای خوش‌خوان که به زندخوان، زندباف و زندواف نیز مشهور است، در ادبیات فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد. فردوسی، در ابتدای داستان رستم و اسفندیار بیتی آمده به قرار ذیل:
ز بلبل شنیدم یکی داستان
که برخواند از گفتۀ باستان

در این مقدمه، بلبل، راویِ داستانِ اسفندیار شمرده شده است. جلال خالقی‌مطلق برای نخستین بار حدسی مطرح می-کند که آیا این بلبل می‌تواند نه بلبلِ پرنده که لقب یک راوی باشد که در روایت داستان به مقام استادی رسیده است؟ پس از آن شواهدی توسط پژوهشگران در مورد اینکه در بینِ ملل مختلف، به فردِ راوی، شاهنامه‌خوان و گوسان‌ها «بلبل» اطلاق می‌گردد، بیان شده است. این پژوهشگر ضمن معرفی شواهدِ گذشته و نقل قول‌های پیشین، به شواهدی جدید دست یافته است که در این مقاله به تحلیل آن‌ها خواهد پرداخت. این ‌کوته‌مقاله که با روش توصیفی – تحلیلی نوشته شده، به این نتایج رسیده که علاوه بر آنکه بلبل در مقدمۀ رستم و اسفندیار لقب یا صفت یک راوی است در قزاقستان، پاکستان، هند، ازبکستان، لهستان و ایران این لقب برای گوسان‌ها وجود داشته و تا چندی پیش نیز در برخی شهرهای ایران از جمله شیراز کاملاً شناخته شده بوده است که مستندهای آن در متن مقاله آمده است.

کلیدواژه‌ها

• 'بلبل'
• 'راوی'
• 'رستم و اسفندیار'
• 'شاهنامۀ فردوسی'
• 'گوسان ها'

موضوعات

• متون حماسی

عنوان مقاله [English]

New evidences on the meaning and use of Bolbol in Persian narrative texts

نویسنده [English]

• mohammad hadi khaleghzadeh

Associate Professor of Persian Language and Literature, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

Nightingale, as a singing bird, which is also known as Zandkhavan, Zandbaf and Zandavaf, has a special place in Persian literature. Ferdowsi, in the beginning of Rostam and Esfandiar Biti's story, it is mentioned as follows:
I heard a story from the nightingale
which reads from the ancient saying

In this introduction, Bulbul is considered as the narrator of Esfandiar's story. For the first time, Jalal Khaleghi-Mutlaq raises a hypothesis that could this nightingale not the bird nightingale be the title of a narrator who has reached the status of a master in narrating the story? After that, evidences have been given by the researchers that among different nations, the narrator, Shahnameh reader, and Gusans are referred to as "nightingale". While introducing past evidences and previous quotes, this researcher has obtained new evidences that will be analyzed in this article. This short article, written with a descriptive-analytical method, has come to the conclusion that, in addition to the fact that Bulbul is the nickname or adjective of a narrator in the introduction of Rostam and Esfandiar, in Kazakhstan, Pakistan, India, Uzbekistan, Poland and Iran, this nickname is for Gosan. There have been and until recently it was well known in some cities of Iran, including Shiraz, whose documents are included in the text of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Nightingale"
• "Ravi"
• "Rostam and Esfandiar"
• "Shahname Ferdowsi"
• "Gusans"