نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جعفر فسایی ¹
• سمیه رضایی ²
• رسول محمدی ³

¹ استادیار زبان و ادبیات فارسی، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران

² استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران

³ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

اخوان ثالث به زعم بسیاری از پژوهشگران، از مومنین به سنّت‌ در عصر جدید به شمار می‌آید؛ بررسی‌‌ها نشان می‌دهد که این نظریه که عموماً بر اساس قراین متنی برآمده از روی‌ساخت شعر اخوان صورتبندی شده‌است، در پژوهش‌های معاصر به صورت یک کلان روایت درآمده است؛ اینک پرسش مهم و کلیدی اینجاست که آیا گرایش به سنت که از آن تحت عناوینی از قبیل باستان‌گرایی یا ایران‌گرایی یاد می‌شود، در معنای اصیل و مصطلح خود یعنی یک نوع گفتمان پویا ناظر بر بازآفرینی نظم جدید در ساحت‌ها و ابعاد مختلف جامعه، در منظومه فکری و متعاقباً در ژرف ساخت شعر اخوان نیز حضور و جریان دارد یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا ایران‌گرایی مهدی اخوان ثالث، با رسالت‌ها و آرمان‌های معین ایران‌گرایی در نهضت مشروطه و در بافت گفتمانی و فضای سیاسی ایران پسامشروطه همسو است یا خیر؟ به‌منظور دستیابی به پاسخ این پرسش، اشعار اخوان ثالث مورد مطالعه و تحلیل محتوایی فراتر از محور افقی شعر قرار گرفته‌است؛ نتایج حاصل از دریافت و تشریح این آثار نشان می‌دهد که اخوان‌ثالث اگرچه به‌صورت گسترده به گفتمان ایران باستان و مشخصاً اسطوره‌ها و نمادهای آن ارجاع داده‌است-در سطح روی‌ساخت شعر-، اما سویه فلسفی و نظری این گفتمان را در دستگاه فکری خود ترجمه و منتقل نساخته است؛ درست به همین دلیل، سنت گرایی اخوان، به مثابه رجعتی صرفاً رمانتیک، علیه اصالت و رسالت خویش-یعنی خلق پراکتیس و عاملیت-، شورش کرده‌است.

کلیدواژه‌ها

• "اخوان ثالث"
• "ایران باستان"
• "باستان‌گرایی"
• "عاملیت"
• "ثنویت"

موضوعات

• ادبیات معاصر

عنوان مقاله [English]

Akhavan-Sales and Romantic Regression; Considerations on the Theoretical Foundations of Mahdi Akhavan- Sales' Archaism

نویسندگان [English]

• Jafar Fasaei ¹
• Somayeh Rezaee ²
• Rasoul Mohammadi ³

¹ Assistant Prof of Persian Language and Literature, Higher Education Center of Eghlid, Eghlid, Iran.‎

² Assistant Prof in Persian Language and Literature of Farhangian University, Shiraz, Iran

³ PhD student in Persian language and literature, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

 Many scholars consider Mehdi Akhavan-Sales to be one of the most devout adherents to tradition in contemporary Persian poetry. Research indicates that this theory, generally based on textual evidence derived from the surface structure of Akhavan-Sales' poetry, has evolved into a dominant narrative in contemporary scholarship. The key question now is whether this inclination towards tradition, often described as archaism or Iranism, in its original and conventional sense –a dynamic discourse aimed at recreating a new order in various societal spheres– is also present and active in Akhavan-Sales' intellectual framework and, consequently, in the deep structure of his poetry. In other words, does Mehdi Akhavan-Sales' Iranism align with the specific goals and ideals of Iranism in the Constitutional Revolution and in the discursive context and political atmosphere of post-Constitutional Iran? To answer this question, Akhavan-Sales' poetry has been subjected to a content analysis that goes beyond the horizontal axis of the poem. The results obtained from the interpretation and explanation of these works show that although Akhavan-Sales extensively refers to the discourse of ancient Iran, particularly its myths and symbols –at the level of the surface structure of the poem– he has not translated and conveyed the philosophical and theoretical dimensions of this discourse in his intellectual system. Akhavan-Sales' poetry is at a significant distance from the fundamental components embedded in the discourse of ancient Iran, such as hope, light, the concept of the sacred, eschatology, and the triumph of good. For this very reason, Akhavan-Sales' traditionalism, as a purely romantic regression, has rebelled against its own origin and purpose –namely, the creation of practice and agency.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Akhavan-Sales
• ancient Iran
• archaism
• agency
• dualism
• Ahura Mazda
• Ahriman