نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدجواد منصوری حسن آبادی ¹
• مسعود آلگونه جونقانی ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

خوانش شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه‌شناسی ریفاتر
 
ریفاتر (1924-2006)، محقق ساختارگرای فرانسوی، در حوزه‌ی نشانه‌شناسی شعر، پژوهش‌های بنیادی و قابل‌ توجهی را به ثبت رسانده،  که رویکرد او در ادامه ضمن حفظ جایگاه ساخت، به هرمنوتیک گرایش پیدا کرده ‌است. خوانش نشانه‌شناختی ریفاتر مبتنی بر سطح محاکاتی و واپس‌نگر است که این شیوه، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای خواننده‌ی شعر در نظر گرفته است و نکات مهمی را در جهت آفرینش شعر از سوی شاعر و بازخوانی آن توسط خواننده، روشن می‌کند. بنابراین، در پژوهش حاضر، به‌طور موردی، شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه‌شناختی ریفاتر، بررسی می‌شود و در ادامه به تفسیر این شعر بر اساس ساخت اثر، پرداخته می‌شود. به نظر می‌رسد این شعر حاصل بسط ماتریس واحدی است که دلالتمندی شعر به آن وابسته است. ماتریس در شعر «شهر تصویر» حاکی از «ناامید بودن و بی‌حسی نسبت به همه‌ی عناصر، زیبایی‌ها و پرسش‌ها» است. این ماتریس از طریق امکاناتی همچون انباشت، منظومه‌ی توصیفی و فضای متنی، بسط و گسترش یافته‌اند. خوانش شعر در این پژوهش از سطح محاکاتی برمی‌گذرد و به سطحی نشانه‌شناختی می‌رسد. در ادامه با توجه به عدم توجه شیوه‌ی ریفاتر به نقد تکوینی، از طریق امکانات برآمده از ساخت شعر، به تفسیر شعر از جهت تأثیر فرم جهان در فرم اثر پرداخته می‌شود. در نهایت نشان می‌دهد حاصل نقد ساختاری شعر «شهر تصویر» و نتیجه‌ی نقد تکوینی آن با ملاحظات تاریخی‌اجتماعی، مطابق و هماهنگ است.
 
 

کلیدواژه‌ها

• انباشت
• سطح نشانه‌شناختی
• سطح محاکاتی
• ماتریس
• مایکل ریفاتر
• منظومه‌ی توصیفی
• منوچهر آتشی

موضوعات

• نقد

عنوان مقاله [English]

A Semiotic Reading of Manouchehr Atashi's Poem "City of Image" Based on Riffaterre's Model

نویسندگان [English]

• Mohammad Javad Mansoori Hasanabadi ¹
• Masood Algooneh Juneghani ²

¹ MA Student of of Persian Language and Literature, Humanities faculty, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Department of Persian Language and Literature,Humanities faculty, University of Isfahan ,Isfahan,Iran

چکیده [English]

 
 Michael Riffaterre (1924-2006), a French structuralist researcher, has conducted fundamental and significant research in the field of semiotics of poetry. His approach, while maintaining the importance of structure, leans towards hermeneutics. Riffaterre's semiotic reading is based on mimetic and retrospective levels, offering features such as hypogram, model, accumulation, descriptive constellation, and matrix for poetry reading. These elements play a determining role for the reader and elucidate important points regarding the creation of poetry by the poet and its reinterpretation by the reader. Riffaterre divides readers into two groups: ordinary readers and super-readers. Only the super-reader can go beyond the mimetic level, grasp the virtual relationships of the poem's elements, and reach the matrix. Therefore, in this study, Manouchehr Atashi's poem "City of Image" will be examined based on Riffaterre's semiotic model. Considering the often-neglected historical-social considerations in Riffaterre's model, this study will interpret the poem based on its structure, emphasizing the significant influence of these aspects in shaping literary works. It appears that this poem results from the expansion of a single matrix, where the poem's signification depends on it, and the scattered signs in the poem derive their meaning from this matrix.
 




 

کلیدواژه‌ها [English]

• Manouchehr Atashi
• Michael Riffaterre
• semiotics