نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مصطفی صدیقی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده

افلاکی در مناقب‌العارفین خود، گزارشی از غزل «وه چه بی‌رنگ و بی‌نشان که منم» را می‌آورد. این روایت، مواجهه سه قلمرو ادبیات، نقاشی و گزارش تاریخی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی مبتنی بر نظریه‌هایی در‌پیوند با اسطوره-شناسی،شمایل‌نگاری و نقاشی این موضوع را بررسی و تحلیل می‌کند.هدف پژوهش، ترسیم نسبت این سه قلمرو(ادبیات ، نقاشی و گزارش تاریخی) و سرانجام، چگونگی مواجهه و ترکیب گفتمان‌های شکل‌گرفته، در تعامل میان گزارش افلاکی و غزل مولوی است.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در سه قلمرو ادبیات، نقاشی، گزارش تاریخی و تقابل‌های درون‌متن و برون‌‌متن، ساختار طرد و ترکیب حاکم‌است: تقابل‌های برون‌متن، مبتنی بر دو گفتمانی‌ست که یکی(گرجی‌خاتون)به بازنمایی تصویر وشمایل نگاری باور دارد و دیگری(مولانا) بازنمایی را ناممکن می‌داند و نیز تقابل‌های درون‌متنی که گذار به وضعیتی متمایز با تقابل‌ها را نشان‌می‌دهند.و سرانجام، تقابل‌های برون‌متنی با استحاله شمایل به کلمه در گفتمان اول و شکل‌گیری انسان-سخن در گفتمان دوم و در‌پیوند با آن، تقابل‌های درون-متنی نیز با شکل‌گیری زبان شطح‌گونه، به قلمرو مشترک بی‌زمانِ زبان، وارد‌می‌شوند؛ این ترکیب و همسانی، حاصل حذف و طرد تصویر،زمان و سخن(به مثابه پوست و جامه برای معنا) است.

کلیدواژه‌ها

• 'غزلیات شمس'
• 'افلاکی'
• 'شمایل نگاری'
• 'اسطوره'

عنوان مقاله [English]

Subject-object between image and word A study of Maulana's sonnet in connection with Aflaqi's report on it, based on myth and iconography

نویسنده [English]

• Mostafa Sedighi

Associate Prof in Persian Language and Literature of Hormozgan University, Bandarabas, Iran

چکیده [English]

In Manaqib al-Arifin, Aflaki gives a report of the sonnet "Oh what a colorless and unmarked person I am" This narrative shows the confrontation of the three realms of literature, painting and historical report. This research examines and analyzes this issue with a descriptive and analytical approach based on the theories of mythology, iconography and painting.
The aim of the research is to outline the relationship between these three realms (literature, painting, and historical report) and, finally, how the discourses formed in the interaction between Aflaki's report and Maulana's sonnet confront and combine.
In the three realms of literature, painting, and historical reporting, there is a structure of exclusion and composition: Out-of-text confrontations based on two discourses, one of which (Gorji Khatun) believes in image representation and iconography And the other (Maulana) considers representation impossible And contrasts within the text that show the transition to a different situation with contrasts. In the extratextual confrontations in the first discourse, the image is transformed into the word In the second discourse, man- word is formed Finally, with the formation of a mysterious language, they enter the common timeless realm of language . A realm that removes all the manifestations of the body, i.e. color, image, and language.

کلیدواژه‌ها [English]

• 'sonnets of Shams'
• 'Aflaki'
• 'iconography'
• 'mythology '