نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه آدینه‌وند ¹
• صفیه مرادخانی ²
• محمد خسروی شکیب ³
• سعید زهره‌وند ⁴

¹ دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

² استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

³ استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان،خرم آباد، ایران

⁴ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

عالمان دینی در شعر ناصرخسرو با تأکید بر تحلیل گفتمان انتقادی
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی یکی از روش­های تحلیل کیفی است که به ما می­آموزد در ورای متن، مفاهیم پنهانی نهفته است. غیریت­سازی، به‌حاشیه­رانی و برجسته­سازی ازجمله شیوه­هایی هستند که سازندگان متن از آن­ها بهره می­برند تا گفتمان رقیب را به حاشیه برانند و گفتمان خودی را به‌جای آن برجسته کنند. ناصرخسرو یکی از کسانی است که از این روش به فراونی بهره برده است. وی عالمان دینی گفتمان رقیب را آماج غیریت­سازی و به‌حاشیه­رانی قرار داده و گفتمان خودی را که همان تشیع فاطمی است، برجسته کرده. روش طبقه­بندی اطلاعات مقاله توصیفی- تحلیلی و روش تجزیه‌وتحلیل آن، روش تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف و روش تحلیل گفتمان اجتماعی- سیاسی لاکلائو و موفه است. پس از بررسی اشعار ناصرخسرو در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به این نتایج دست یافتیم: در سطح توصیف ناصرخسرو از روش­های حذف گفتمان رقیب، طنز، تشخص­زدایی، تقابل ضمیر، حسن تعبیر، حصر موصوف و اسطوره­سازی بهره برده است. در سطح تفسیر می­توان به درگیری­های مذهبی و نیز نگرش منفی نسبت به اسماعیلیان اشاره کرد. در سطح تبیین با توجه به رسالت ناصرخسرو برای ترویج مذهب اسماعیلیه وی کوشیده است ریاکاری، جبرگرایی و دیگر ناهنجاری­های جامه‌ی خویش را به حاشیه براند و دال­های گفتمانی خودی مانند خردورزی، دانش‌گرایی و... را جایگزین آن­ها کند.
 
 
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

• برجسته‌سازی
• تحلیل گفتمان
• غیریت­سازی
• فرکلاف
• لاکلائو و موفه
• ناصرخسرو

موضوعات

• نقد

عنوان مقاله [English]

The Clergymen in Nasser Khosrow's Poetry with an Emphasis on Critical ‎Discourse Analysis

نویسندگان [English]

• Fatemeh Adinehvand ¹
• Safiyeh Moradkhani ²
• Mohammad Khosravishakib ³
• Saeid Zorehvand ⁴

¹ PhD student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khoramabad, Iran

² Assistant Prof in Persian Language and Literature of Lorestan University, Khoramabad, Iran

³ Professor of the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University,Khoramabad, Iran

⁴ Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khoramabad, Iran

چکیده [English]

Discourse is "a meaningful piece of language whose parts are somehow related and has a specific purpose" (Yarmohammadi, 2004: 1). Critical discourse analysis is based on the opinions of Michel Foucault, Michael Halliday and Roger Fawler. This approach is based on the principle that "factors such as historical context, power relations in society, social and cultural institutions and processes, and ideology create the text or form of language and new meanings" (Aghagolzadeh, 2014: 2). In Persian literature, someone like Nasser Khosrow, sometimes openly and sometimes secretly, criticizes the clergymen of his time. In order to analyze these criticisms, we use the critical discourse analysis method of Norman Fairclough which includes three levels of "description", "interpretation" and "explanation" as well as the method of critical discourse analysis of Ernesto Laclau and Chantal Mouffe, which includes "highlighting", "othering" and "marginalization". At the level of description of Nasser Khosrow's poems, we examine linguistic points such as the use and meaning of words, aesthetic and grammar. Regarding Nasser Khosrow's expression, Laclau and Mouffe's method of analysis is useful in the description part. At the "explanation" level, since we are dealing with the analysis of the speaker's ideologies and motivations, the analytical method of Laclau and Mouffe is used.

کلیدواژه‌ها [English]

• Critical Discourse Analysis
• Fairclough
• Foregrounding
• Laclau
• Mouffe
• Nasser Khosrow
• ‎Otherness. ‎