نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سعید شهرویی

خوزستان

چکیده

نگاهی دیگر به ناسازواری میان اژدهاکشی رستم و اژدهاپیکری درفش وی
 
سعید شهرویی*
چکیده
در بررسی کردارهای رستم، پهلوانِ پهلوانان شاهنامه، یک ناسازواری (تناقض) دیده می­شود؛ بدین­گونه که تهمتن در خوان سوم، اژدهایی را به یاری رخش می‌کشد؛ اما از دیگر سوی، نگاره­ی درفش او، اژدهاپیکر است و در داستان نبرد با اسفندیار به نیای مادری خود، دهاک (اژی­دهاک)، می­بالد. از آن‌جا که در اساطیر ایران، اژدها نماد گجستگی بویژه نماد خشکسالی است، بالیدن رستم به دهاک و اژدهاپیکری درفش وی، بسیار شگفت­انگیز است. در این پژوهش راز این چیستان بازکاوی شده است. آن‌چه به دست آمد بدین­گونه است که اژدهاپیکری درفش رستم و اژدهاکشی وی، هر دو بن­مایه­ای آریایی دارند و ناسازواری میان آن­ها یک ناسازواری بنیادین و اساسی نیست؛ زیرا هر کدام، جداگانه نماد و نمایان‌گر آیینی ویژه است: 1) اژدهاپیکری درفش رستم، در بنیان، میراثی است که او از نیای خود، گرشاسپ، به ارث می­برد؛ بدین­گونه که گرشاسپ در آغاز، اژدهایی را می‌کشد و به یادگاری این دلاوری، نشان اژدها را بر درفش خود حک می­کند. پس از وی برخی دیگر از پهلوانان خاندان رستم چنین درفشی برمی­گزینند. هم‌زمان، درفش اژدهاپیکر نشانه­ی «جهان­پهلوانی» نیز دانسته می­شود؛ چراکه بر اساس گزارش­های فردوسی و اسدی طوسی، این درفش تنها شایسته­ی جهان‌پهلوانان است. گفتنی است که اژدهای درفش جهان­پهلوان نه­تنها گجسته نیست، بلکه نشانه­ای همایون است؛ زیرا در بنیان، نماد پیروزی پهلوان بر اژدهاست. 2) اژدهاکشی تهمتن، نماد نبرد با پتیارگی بویژه نماد نبرد با خشک‌سالی است.




 * کارشناس ارشد زبان و ادب فارسی s.shahrouei@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 17/4/91                تاریخ پذیرش مقاله: 19/12/91

کلیدواژه‌ها

• اژدهاکشی
• جهان­پهلوانی
• درفش­اژدهاپیکر
• رستم
• شاهنامه­ی فردوسی
• نبرد با خشک‌سالی

20.1001.1.20088183.1392.5.3.6.3

عنوان مقاله [English]

Another Look at the Incompatibility of Rostam’s Dragon Killing and His Dragon-like Flag

چکیده [English]

Another Look at the Incompatibility of Rostam’s Dragon Killing and His Dragon-like Flag
 
S. Shahrouei*
 
Abstract
Studying Rostam's actions-Rostam is the hero of the heroes in Shahnameh-one recognizes a paradox. In the third stage, the valiant kills a dragon with the help of Rakhsh while a picture depicted on his flag is a dragon and also in a battle with Isfandiyar, he boasts of his maternal ancestors, (Aži Dahāka). Since dragon is an ominous symbol of drought in Iranian myths, Rostam's boasting of his ancestors and his dragon-like flag is very surprising. In this paper, this enigma has been demystified. This study shows that Rostam's dragon-like flag and his dragon killing both have Aryan roots and the incompatibility of these two is not fundamental; since each of them is the symbol of special tradition:1. His Dragon-like flag is the legacy of his ancestors, Garshasb. Garshasb killed a dragon and in memory of his bravery, he portrayed a dragon on his flag. Consequently, other heroes of Rostam's family chose this flag. Thus, a dragon-like flag is considered as the symbol of the hero of the world, since, as Ferdowsi and Asadi Tusi say, only the world heroes deserve this flag. The dragon depicted on the flag of the world hero is not ominous but auspicious, because it is the symbol of the hero's triumph over the dragon. 2. Rostam's dragon killing is the symbol of fight with corruption, and drought.   






* M. A. of Persian Language & Literature, s.shahrouei@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: Dragon killing
• World hero
• Dragon-like flag
• Rostam
• Ferdowsi's Shahnameh
• Fight with drought