پژوهشی نو در احوال و آثار سراج الدین علیخان آرزو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

هر چند که تا به حال مقالات و کتاب‌های متعددی درباره‌ی احوال و آثار آرزو نگاشته شده است و بعضاً تصنیفاتی نیز از وی تصحیح و منتشر گشته؛ باید اذعان کرد که هنوز آن گونه که شایسته است کاری در خور  نام و مقام وی صورت نگرفته و تحقیقات موجود، اغلب تکرار کلیشه‌ای اقوال منابع متأخر است. بدین لحاظ انجام تحقیقی جدی و مستند مبتنی بر منابع اصلی و دست اول در این باره ضروری به نظر می‌رسد. مقاله‌ی حاضر، تمام همّت خود را بر این هدف گماشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A New Study on Biography and Works of Seraj-Aldin Alikhan Arezu

چکیده [English]

Although there are a number of articles and books about the life and works of Arezu and some of his compositions have been revised and published, it should be acknowledged that none of these works deserves his name and status and they often repeat the clichés of the previous sources.  For this reason, a serious study which is based on original sources seems necessary. The present study tries to realize this aim.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Arezu  . Life  . Works  . Manuscripts
آرزو، سراج الدین علیخان. دیوان آرزو در جواب شفیعای شیرازی(اثر). شماره‌ی میکروفیلم 2/ 99.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1381ش). عطیه‌ی کبری و موهبت عظمی. تصحیح سیروس شمیسا، تهران: فردوس.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1991م). مثمر. تصحیح ریحانه خاتون، کراچی: دانشگاه کراچی.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1352ش). داد سخن. تصحیح سید محمد اکرم، راولپندی: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1397). سراج منیر. تصحیح سید محمد اکرم، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1401). تنبیه الغافلین. تصحیح سید محمد اکرام،لاهور:دانشگاه پنجاب.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1375ش).خیابان گلستان.تصحیح مهر نور محمد خان،اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1375ش). چراغ هدایت. تصحیح منصور ثروت، تهران:امیر کبیر.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1383ش). مجمع النفایس. تصحیح زیب النساء علیخان، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، جلد اول.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1385ش). مجمع النفایس. تصحیح مهر نور محمد خان، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، جلد دوم.
آرزو، سراج الدین علیخان. (1385ش). مجمع النفایس. تصحیح محمد سرفراز ظفر، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، جلد سوم.
آرزو، سراج الدین علیخان. (2007م). دیوان در جواب بابا فغانی. تصحیح نور الاسلام صدیقی، دهلی: دانشگاه جامعه‌ی ملیه اسلامیه‌ی هند.
آرزو، سراج الدین علیخان. شرح اسکندر نامه. شماره‌ی میکروفیلم 1/ 357،مرکز میکروفیلم نور.
آرزو، سراج الدین علیخان. زواید الفواید. شماره‌ی نسخه خطی 17631 ، کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
آرزو، سراج الدین علیخان. سراج الوهّاج. شماره‌ی نسخه خطی 79- HL، کتابخانه‌ی عمومی خدابخش.
آرزو، سراج الدین علیخان. شرح قصاید عرفی. شماره‌ی میکروفیلم28427، کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
آزاد، محمد حسین. (2001م). آب حیات .لاهور: خزینه‌ی علم و ادب.
آزاد، محمد حسین. (1922م). نگارستان فارس. لاهور:کریمی پریس.
آزاد بلگرامی، میرغلامعلی. (1913م). سرو آزاد. لاهور: چاپ سنگی.
آزاد بلگرامی، میرغلامعلی. (1817م). خزانه‌ی عامره. کانپور: چاپ سنگی.
افتخار، سید عبدالوهاب.(1940م). تذکره‌ی بی‌نظیر. تصحیح سید منظور علی، الله آباد: سیت هاوس.
الله آبادی، شاه علی.(1386ش). خازن الشعرا. تصحیح اختر مهدی، تهران:انجمن آثار مفاخر و فرهنگی.
بخارایی، احمد علی رجایی. (1354ش). آرزو. احسان یارشاطر، دانشنامه‌ی ایران و اسلام، تهران: علمی فرهنگی.
برزگر،محمدرضا. (1380ش). دانشنامه‌ی ادب فارسی(ادب فارسی در شبه قاره)، به سرپرستی حسن انوشه، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
بنارسی، میرزا ابراهیم خلیل خان. صحف ابراهیم. شماره نسخه خطی توبینگن711.
بهار، لاله تیک چند. (1380). بهار عجم، تصحیح کاظم دزفولیان، تهران: طلایه.
بیل، طامس و لیم. (1284). خلاصه‌ی التواریخ، کانپور: چاپ سنگی.
جالبی،جمیل. (1982م). تاریخ ادب اردو،لاهور،مجلس ترقی ادب لاهور.
چاندپوری، قیام الدین قائم. (1966م). مخزن نکات، تصحیح اقتدا حسن،لاهور:مجلس ترقی ادب.
حاکم لاهوری، عبدالحکیم. (1339ش). تذکره‌ی مردم دیده، تصحیح سید عبدالله، لاهور: انتشارات پنجابی ادبی آکادمی.
خواجه پیری، مهدی(1379ش). فهرست میکروفیلم‌های نسخه‌های خطی فارسی و عربی، دهلی: مرکز میکروفیلم نور.
خوشگو، بندر ابن داس. (1378). سفینه‌ی خوشگو. تصحیح شاه عطا رحمان کاکوی،دفتر ثالث، پتنا: چاپ سنگی.
داغستانی، علیقی خان واله. (1384ش). ریاض الشعرا. تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.
ریحانه خاتون.(1987م). احوال و آثار سراج الدین علی خان آرزو، دهلی: اندوپرشین سوسایتی.
سنبهلی، میر حسین دوست. (1292). تذکره‌ی حسینی. لکهنو: چاپ سنگی.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1375ش). شاعری در هجوم منتقدان. تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1382). مسایل سبک شناسی از نگاه آرزو. مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره‌ی 141.
عابدی، امیر حسن. (1382). شرح گلستان. قند پارسی، شماره 22.
فتوحی،محمود. (1385ش). نقد ادبی در سبک هندی. تهران: سخن.
قاسمی، شریف حسین؛ سلیم، مظهر. (1384ش). آرزو. دانشنامه زبان و ادب فارسی، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
گلچین معانی، احمد. (1363ش). تاریخ تذکره‌های فارسی. تهران: سنایی.
گلچین معانی، احمد. (1359ش). تذکره‌ی پیمانه. تهران: سنایی.
گوپا موی، محمد قدرت‌الله.(1336ش). نتایج الافکار. بمبئی: چاپ سنگی.
مجتبایی، فتح الله(1367ش). آرزو. دایره‌ی المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایره‌ی المعارف بزرگ اسلامی.
مدرس تبریزی، محمد علی. (1369ش). ریحانه‌ی الادب. تهران: خیام.
مشار،خان بابا. (1352ش). فهرست کتاب‌های چاپی فارسی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
منزوی، احمد. (1365ش و 1366ش). فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان. اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، مجلد هفتم و هشتم.
نجم الرشید. (1382ش). سه رساله در نقد ادبی. جله‌ی سفینه، لاهور: گروه فارسی دانشگاه پنجاب لاهور، شماره‌ی 1.
نقش علی.(1992). باغ معانی. تصحیح عابد رضا بیدار، پتنا.
نقوی، علیرضا.(1343ش). تذکره نویسی فارسی در هند و پاکستان. تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
نوشاهی،عارف(1386). مقالات عارف. تهران:بنیاد موقوفات افشار.
وارسته، سیالکوتی مل.(1383ش). جواب شافی. تصحیح سیروس شمیسا. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
Anwar, Manoher sahay.(1990). “Khan- I- ARZU and HIS WORKS”, 51NDO- IRINICA,Calcutta, Vol.13, No. I
SIDDIQI. M. (1987). “ARZU”; Encyclopadia Iranica, Edited by Ehsan Yarshater,  Vol 2. ‘
Hardi. (1976). “ARZU” Encyclopaedia of Islam, Leiden,. E. J. Brill.