خوانش واپس‌نگر « قصه‌ی شهر سنگستانِ» اخوان ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

خوانش واپس ­نگر «قصه ­ی شهر سنگستانِ» اخوان ثالث
 
فرشته محجوب*
 
چکیده
«قصه­ی شهر سنگستان» اخوان ثالث به‌دلیل ماهیت سیاسی ـ اجتماعی و نیز ظرفیت­های خاص و ساختار دیالکتیکی از برجسته­ترین نمونه­های شعر معاصر است. مقاله­ی حاضر نخست به تبیین مبانی نظری نقد نشانه‌شناسی ریفاتر پرداخته و سپس بر مبنای آن و به شیوه­ی توصیفی ـ تحلیلی شعر مذکور را ازمنظر خوانش «اکتشافی» و سپس «واپس‌نگر» بررسی کرده است.­ حاصل این قیاس مبین آن است که «قصه­ی شهر سنگستان» محصول بسط خاستگاه «یأس و ناامیدی» است که دلالتمندی شعر به آن وابسته است. این خاستگاه ازطریق فرایندهایی همچون انباشت، تعین چندعاملی، تبدل و منظومه­های توصیفی گسترش یافته است. مؤلفه­های مذکور شعر را از سطح محاکات فراتر برده، آن را به منظومه­ای دلالتمند و واحد مبدل و با نشانه‌شناسی نظام­مند تحلیل پذیرکرده است. بدین‌ترتیب می­­توان­ دریافت اخوان ­در فرایند «انباشت»، در زنجیره­ی دوم یعنی «یأس و اندوه» که بنای اصلی مبحث است، به‌منظور حقیقت­نمایی بیشتر واژگانی عینی­تر را برگزیده است. در «منظومه­های توصیفی» منظومه‌ی کلان «شاهزاده» به‌دلیل داشتن اقمار فلکیِ بیشتر، در رأس دو منظومه‌ی خُرد دیگر قرار می­گیرد. این امر مؤید آن است که شعر، گرد محور این شخصیت و اموری که بر آن مترتب است، می­چرخد. به مدد فرایند «بسط» نیز موضوعی انتزاعی (ناامیدی) را به سه ایماژ متعین تبدیل کرده که هریک بر دیگری صحه می­گذارد و آن را تشدید می­کند.
واژه‌های کلیدی: خوانش واپس‌نگر، ریفاتر، قصه­ ی شهر سنگستان، نشانه ­شناسی.
 
* استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران f.mahjoub2022@pnu.ac.ir
تاریخ دریافت مقاله: 2/5/1400             تاریخ پذیرش مقاله: 19/8/1400

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The last reading of the " Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn"      

نویسنده [English]

  • fereshteh mahjoub
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Payame Noor University, tehran, Iran
چکیده [English]

The last reading of the " Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn"      
          
        1.Introduction and introduction
Among the various theories on semiotics and their evolution are the critical interests of the  French-based American theorist Michael Rifatter (1924-2006), a structuralist linguist who specializes in semiotics. The poem is thought-provoking. In Rifater's semiotics, not only the reader's critical and creative effort is involved, but also his literary and linguistic knowledge and experiences are effective in understanding and receiving poetry. He based his theory on the nature and function of language in literary texts. Poetry deviates from its usual functions of understanding and receiving poetry based on the poem itself, using indirect language to refer to unnecessary things: changing the function of language in poetry from imitation to signage, creating grammatical statements in poetry, altering a central origin to create Poetry, the transformation of text into poetry by means of minimal writings with the three principles of multi-factor determination, transformation and expansion is one of the most important points in Rifater theory.                                                                                                              
 
          2.Research method, background and purpose
The research method is descriptive-analytical and its purpose is to read the semiotic reading of the Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn following can be considered about the research background:                                                                                                                                             
1.Shariati Siasar (2011) who in his dissertation entitled "Analysis of the second millennium of mountain deer based on the theory of Rifater semiotics" using the above theory to the origins of philosophical thought such as thinking in He has dealt with life and death, human existence and place in it, and destiny and philosophical doubt.                                                                                                                            
2.Najafi (1396) who has interpreted the " Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn " based on Kristova's theory and using the symbolic and symbolic matter. The analysis of this poem is based on the critique of poststructuralist semiotics.                                                                                                                      
3.Hypothesis (2012) that in the article "Archetypal Critique of the Poetry of the Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn Mehdi Akhavan Sales" examines the poem from the perspective of archetypal critique and based on the archetypes of hero, old, shadow and self He has analyzed and dealt with symbols such as tree, mountain, valley, cave and spring.                                                                                                   
 
3.Discussion
"The Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn Fabeli, which is narrated in a narrative manner and in a logical way from the language of two pigeons, and in it, most of the mythical themes, elements and characters are used. And the poet has even recreated myths according to the needs and events of the time and in opposition to the situation of society and based on his mentality. The main content of the poem is political and apparently its hero is Dr. Mohammad Mossadegh. In linear reading, "The Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn " consists of eight verses, according to which "The Akavan Sales's Ghese – e - shahr – e – Sangestsn " is the story of a prince whose people have been enchanted and turned to stone. Like the common customs of many folk tales, he seeks guidance from two pigeons. We see that it prevents us from considering poetry through imitation and merely representation of an event, but in the second stage because of the nature of the language of poetry in which the reader is faced with a chain of apostasy and contradiction. The poem must be read reactively in order to decipher the signs in the text. "Reactive" or "retrospective" or "non-dynamic" or "interpretive" reading is done in a non-sequential way and using literary power from the end to the beginning of the text as a review, revision and comparison. "During this process, the reader, by testing the hypothesis formed in exploratory reading, goes beyond the level of meaning and seeks the meanings of poetry, and finally the matrix or network of poetry, which is the basic proposition of poetry. "It recognizes and unites poetry." Reactive reading helps to interpret and analyze poetry using techniques such as "accumulation" and "descriptive systems". The four lexical chains of "loneliness", "silence", "despair" and "water" are the core of Sangestan's story collections. In the poetry of the Akavan Sales, there are three descriptive systems of pigeons, the city of Sangestan and the prince, and the most important descriptive system is related to the "prince". With instances of multifactorial determination, transformation, and expansion, the minimum spellings of each poem can be obtained. The "Ghese – e - shahr – e – Sangestsn " has been written around three minimalist inscriptions: The first paragraph: the captivity of Iran in the hands of thieves and colonialists. Article 2: Removing Obstacles with the Guidance of the Wise Men Article 3: The Disappointment of "Determining Multi-Factors" means that the signs in the language used in poetry do not refer to non-poetic beings but give rise to semantic networks. It turns out that the connections between its components are internal and self-directed. The signs of the poem " Ghese – e - shahr – e – Sangestsn " also refer not to meanings outside the text of the poem but to the other signs of the mentioned poem and therefore create a closed orbit of specific signs. The prince, the city of Sangestan, pirates, trees, wells, doves, fire, caves, mountains, valleys, springs and dreams are the multi-factor determinations of this system. "Expansion" in this poem has made possible the abstract theme of "despair and despair" to certain images.                                  
                                
4.Conclusion
"The Tale of the City of Sangestan" is the product of the development of the origin of "despair and hopelessness" on which the meaning of the poem depends. This origin has expanded through processes such as accumulation, multifactorial determination, transformation, and descriptive systems. These components take poetry beyond the level of imitation, transform it into a meaningful and unified system, and can be analyzed with systematic semiotics. Has accepted. In this way, it can be seen that in the process of "accumulation", the Akavan Sales has chosen more objective words in the second chain, namely "despair and sorrow", which is the main theme of the issue, in order to make it more realistic. In "descriptive systems", the "prince" macro system is at the top of the other two micro-systems due to having more constellations. This confirms that poetry revolves around this character and the things that follow it. With the help of the "expansion" process, he has turned an abstract subject (despair) into three definite images, each of which corrects and intensifies the other.                                                           
                                                         
Keywords: Refater, retrospective reading, Sangestan city story, semiotics
 
 
Sources and references
 Algun Junghani, Massoud. (1396). "Application of Rifater semiotic pattern in poetry reading". Research in Contemporary World Literature, University of Tehran, Volume 22, Number 1, pp. 33-57.
Ahmadi, Babak. (2003) Text structure and interpretation. Centeral Tehran.
Akhavan Sales, Mehdi. (1371) Poetry of our time 2. By Mohammad Haghoughi, Tehran: Negah.
Eliadeh, Mircha. (2010) Perspectives on Myth. Translated by Jalal Sattari, Tehran: Toos.
Scholes, Robert. (1398) An Introduction to Structuralism in Literature. Translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Agah.
Eagleton, Terry (2007) An Introduction to Literary Theory. Translated by Abbas Mokhber, Tehran: Center.
 Barakat, Behzad and Eftekhari, Tayebeh (1389). "Poetry Semiotics: The Application of Michael Rifater's Theory to a Poetry Border by Forough Farrokhzad". Tarbiat Modares University Comparative Language and Literature Research, Volume 1, Number 4, pp. 110-130.
Billsker, Richard. (1388). Jung's Thought. Translated by Hossein Payende, Tehran: Ashian.
Payende, Hossein. (1397) Literary Theory and Criticism, Vol. 2, Tehran: Samat.
Hassanpour Alashti, Hussein and Ismaili, Murad. (1390). "The story of the mythical city of Sangestan". Tehran Institute of Humanities and Cultural Studies, Volume 18, Number 68, pp. 42-67.
Hassanzadeh Mir Ali, Abdullah and Ghanbari, Reza. (1392). "Morphological Analysis of the Story of Sangestan City", Literary Criticism and Stylistics Research, Islamic Azad University, Shahrekord Branch, Volume 4, Number 13, pp. 67-91.
Hasnoli, Kavous and Zanhari, Zeinab (1398). "Recovering New Origins from Folk Tales in the Poetry of Sangestan City by Mehdi Akhavan Sales". Public Culture and Literature of Tarbiat Modares University, Volume 7, Number 25, pp. 53-79.
Hosseini, Maryam (1388). "Coding of the cave in the culture of nations and the friend of the cave in the poems of Rumi". Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature, Islamic Azad University, South Tehran Branch. Volume 5, Number 15, pp. 35-53.
Zumradi, Homeira. (1385). Comparative Critique of Religions and Myths. Tehran: Zavar.
Saeedi, Sohrab (1393). Beliefs and beliefs of the people of Hormozgan. Qom: Dar al-Tafsir.
Selden, Raman and Widowson, Peter. (1397). Handbook of Contemporary Literary Theory. Translated by Abbas Mokhber, Tehran: Ban.
Saussure, Ferdinand (1967). General Linguistics Course. Translated by Kourosh Safavi, Tehran: Hermes.
Seyed Hosseini, Reza (1387). Literary schools. Tehran: Negah.
Shamisa, Sirus. (1383). The story of a soul. Tehran: Ferdows.
Knight, Jean and Gerbran, Allen. (1384). Culture of symbols. Tehran: Jeyhun.
Safavid, Cyrus. (1391). Scattered Writings (Book II) Semiotics and Literary Studies. Tehran: Scientific.
Farzi, Hamid Reza (1391). "Critique of the ancient model of poetry in the city of Sangestan Mehdi Akhavan Sales". Mystical Literature and Mythology of Islamic Azad University, South Tehran Branch, Volume 8, Number 28, pp. 114-134.
 Carrick, Irnarima (1384). Encyclopedia of Contemporary Literary Theories. Translated by Mehran Mohajer, Tehran: Ad.
Kardgar, Yahya. (1387). "Traces of Tudeh Culture in the Akavan Sales 's Poems with Emphasis on the Poetic Poetry of Sangestan". Journal of Humanities, Shahid Beheshti University, Volume 1, Number 57, pp. 335-364.
Giro, Pierre (1380). Semiotics. Translated by Mohammad Nabavi, Tehran: Ad.
Nabi Lu, Alireza (1390). "Application of Michael Rifater's semiotic theory in the analysis of Phoenix Nima's poetry". Linguistic Research in Foreign Languages, University of Tehran, Volume 1, Number 2, pp. 81-93.
Najafi, Zohra (1396). "Analysis of the symbolic and symbolic matter in Ghesey - e - shahr – e – Sangestsn story based on Kristova's theory". Research in Contemporary World Literature, University of Tehran, Volume 2, Number 2, pp. 615-639.
Hall Kelvin and Nodby, Vernon Jay. (1375). Fundamentals of Jung Analytical Psychology. Translated by Mohammad Hossein Moqbel, Tehran: University Jihad.
Helper, Hooray. (1387). Psychoanalysis and literature. Tehran: Sokhan.
Jung, Carl Gustav. (1387). Man and his symbols. Translated by Mahmoud Soltanieh, Tehran: Jami.
Riffaterre, Michael. (1978) .Semiotics Of Poetry. 1.cd. Bloomingston: Indiana University Press.
……………………………… (1983) .Text Production. 1.ed. New York: Columbia

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Refater
  • retrospective reading
  • Sangestan city story
  • semiotics
 آلگونه جونقانی، مسعود­. (1396). «کاربست الگوی نشانه شناختی ریفاتر در خوانش شعر».  پژوهش ادبیات معاصر جهان دانشگاه تهران، دوره­ی22، شماره‌ی 1، صص33-57.
احمدی، بابک. (1382).  ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اخوان ثالث، مهدی. (1371). شعر زمان ما2. به‌کوشش محمد حقوقی، تهران: نگاه.
الیاده، میرچا. (1389). چشم اندازهای اسطوره. ترجمه­ی جلال ستاری، تهران: توس.
اسکولز، رابرت. (1398). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه­ی فرزانه طاهری، تهران: آگاه.
 برکت، بهزاد؛ افتخاری، طیبه. (‌1389). «نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریه­ی مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد». پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره­ی 1، شماره­ی4، صص110-130.
بیلسکر، ریچارد. (1388). اندیشه­ی یونگ. ترجمه­ی حسین پاینده، تهران: آشیان.  
پاینده، حسین. (1397).  نظریه و  نقد ادبی. ج 2، تهران: سمت.
حسن­پورآلاشتی، حسین؛ اسماعیلی، مراد. (1390). «قصه­ی شهر سنگستان اسطوره­ی شکست». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، دوره­ی 18، شماره­ی 68، صص 42-67.
حسن‌زاده میرعلی، عبدالله؛ قنبری، رضا. (1392). «تحلیل ریخت‌شناسی قصه­ی شهر سنگستان». پژوهش­های نقد ادبی و سبک شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، دوره­ی 4، شماره­ی 13، صص 67- 91.
حسن­لی، کاووس؛ زنهاری، زینب. (1398). «بازیابی خاستگاه­های تازه از قصه­های عامه در شعر قصه­ی شهر سنگستان از مهدی اخوان ثالث».  فرهنگ و ادبیات عامه دانشگاه تربیت مدرس، دوره­ی 7، شماره­ی 25، صص53–79.
حسینی، مریم. (1388). «رمزپردازی غار در فرهنگ ملل و یار غار در غزل­های مولوی». فصلنامه­ی ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. دوره­ی 5، شماره­ی15، صص 35-53.
زمردی، حمیرا. (1385).  نقد تطبیقی ادیان و اساطیر. تهران: زوار.
سعیدی، سهراب. (1393).  باورها و عقاید مردم هرمزگان. قم: دارالتفسیر.
سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر. (1397). راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر. ترجمه­ی عباس مخبر، تهران: بان.
سیدحسینی، رضا. (1387). مکتب­های ادبی. تهران: نگاه.
شمیسا، سیروس. (1383).  داستان یک روح. تهران: فردوس.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (1384). فرهنگ نمادها. تهران: جیحون.
صفوی، کورش. (1391). نوشته­های پراکنده (دفتر دوم) نشانه­شناسی و مطالعات ادبی. تهران: علمی.
فرضی، حمیدرضا. (1391). «نقدکهن الگویی شعر قصه­ی شهر سنگستان مهدی اخوان ثالث». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، دوره­ی8، شماره­ی  28، صص 114-134.
کاخی، مرتضی. ( 1385). باغ بی­برگی (یادنامه­ی مهدی اخوان ثالث). تهران: زمستان.
کاردگر، یحیی. (1387). «ردپای فرهنگ توده در اشعار اخوان با تأکید بر شعر قصه­ی شهر سنگستان». پژوهشنامه­ی علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، دوره­ی1، شماره­ی 57، صص 335-364.
نبی‌لو، علیرضا. (1390). «کاربرد نظریه­ی نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر در تحلیل شعر ققنوس نیما». پژوهش­های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی دانشگاه تهران، دوره­ی1، شماره­ی2، صص 81-93.
نجفی، زهره. (1396). «تحلیل امر نشانه­ای و امر نمادین در قصه­ی شهر سنگستان بر اساس نظریه­ی کریستوا». پژوهش ادبیات معاصر جهان دانشگاه تهران، دوره­ی2، شماره­ی2، صص 615-639.
هال کلوین؛ نودبای، ورنون جی. (1375). مبانی روان­شناسی تحلیلی یونگ. ترجمه­ی محمدحسین مقبل، تهران: جهاد دانشگاهی.
یاوری، حورا. (1387). روانکاوی و ادبیات. تهران: سخن.
یونگ کارل گوستاو. (1387).  انسان و سمبو­ل­هایش. ترجمه­ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
Riffaterre, Michael. (1978). Semiotics Of Poetry. 1.cd. Bloomingston: Indiana University Press.
.ـــــــــــــــــــــــــ (1983). Text Production. 1.ed. New York: Columbia