نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدرضا امینی

استاد بخش زبان و ادبیات دانشگاه شیراز ایران

چکیده

. یکی از اندیشه‌های کلیدی سوسور تاکید بر اهمیت زمانمند یا خطی بودن زبان و کارکردهای آن در ساحت‌های گوناگون است که در سال‌های اخیر گروهی از زبانشناسان بر اساس آن نحو زمانمند را به عنوان نگرشی نو بنیاد نهاده‌اند. از طرف دیگر توجه به زمانمندی حلقه‌های زنجیره‌ی سخن باعث تمرکز و دقت خاصی در چینش و جایگاه تک تکِ اجزای سخن می‌شود که هر کدام از آنها نقش مهمی در ایجاد زیبایی و بلاغت شعر فارسی دارند. نوشتار حاضر براساس این اصول و با توجه به این‌که نحو زبان فارسی به‌ویژه در شعر آزادی بیشتری به سرایندگان می‌دهد کوشیده است نوعی تحلیل بلاغی تازه را پیشنهاد کند. این روش در مرحله‌ی اول با الهام از علوم ادبی سنتی و رویکرد فرمالیسم به عنوان دو شیوه‌ی مهم سنتی و نوین تحلیل زبان شعر، با دقت بسیار علل ادبی و بلاغی را در جزئی‌ترین تغییرات جایگاه هر عنصر را جستجو می‌کند. در مرحله‌ی دوم این روش جدید با بهره‌گیری از اصول و شیوه های شعرشناسی شناختی می‌کوشد نقش هر کدام از این تغییرات را در معنا و تاثیری که مخاطب از شعر دریافت می‌کند به دقت نشان دهد. نتایج همگون تحلیل‌های نمونه نشان می‌دهد که این شیوه‌ی پیشنهادی به دلیل انسجام منطقی خود قادر است ساختارهای بلاغی مبتنی بر زمانمندی در شعر را که در زمینه‌هایی چون آموزش فارسی عمومی و تخصصی، گویندگی، خوانندگی، تصحیح متون ادبی و ترجمه کاربرد بسیار دارند بیابد و تجزیه و تحلیل کند.

کلیدواژه‌ها

• سوسور
• نحو زمانمند
• زبانشناسی شعر
• تحلیل بلاغی
• تحلیل زبان شعر
• تصحیح متون ادبی

موضوعات

• متون نظم

عنوان مقاله [English]

Rhetorical analysis of Persian poetry based on a cognitive reading of the temporality of the language

نویسنده [English]

• Mohammadreza Amini

professor in Persian language and literature Shiraz university Iran

چکیده [English]

One of Saussure's key ideas is to emphasize the importance of temporal or linear character of language and its functions in various levels. In recent years, a group of linguists, based on temporality, founded the chronosyntaxe [on-line syntax] as a new and effective approach. We believe that by a such detailed concentration to the position of successive parts of speech chain one can determine precisely their role in creating the beauty and eloquence of Persian poetry. Based on this principle and taking into account the syntax choice freedom in Persian language, especially in poetry, this article has tried to propose a new kind of rhetorical analysis. In this method, inspired by traditional literary studies and the formalist theory, in the first stage, we study the smallest changes in the position of each element for revealing their literary and rhetorical reasons. In the second stage, using the principles and methods of cognitive poetics, we try to show the role of each of these changes in the meaning and influence that the audience receives from the poem. The Analyzed poetical samples indicate that the proposed method is effective in identifying and justifying rhetorical structures. Furthermore, the logical coherence of this method makes it valuable for various applications usable in different fields such as both general and specialized Persian language teaching, speaking, singing, literary text correction, and translation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Saussure
• chronosyntaxe
• linguistics of poetry
• rhetorical analysis
• language analysis of poetry
• correction of literary texts