نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدرضا امینی

دانشیار زبان و ادبیات دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

. یکی از اندیشه‌های کلیدی سوسور تاکید بر اهمیت زمانمند یا خطی بودن زبان و کارکردهای آن در ساحت‌های گوناگون است که در سال‌های اخیر گروهی از زبانشناسان بر اساس آن نحو زمانمند را به عنوان نگرشی نو بنیاد نهاده‌اند. از طرف دیگر توجه به زمانمندی حلقه‌های زنجیره‌ی سخن باعث تمرکز و دقت خاصی در چینش و جایگاه تک تکِ اجزای سخن می‌شود که هر کدام از آنها نقش مهمی در ایجاد زیبایی و بلاغت شعر فارسی دارند. نوشتار حاضر براساس این اصول و با توجه به این‌که نحو زبان فارسی به‌ویژه در شعر آزادی بیشتری به سرایندگان می‌دهد کوشیده است نوعی تحلیل بلاغی تازه را پیشنهاد کند. این روش در مرحله‌ی اول با الهام از علوم ادبی سنتی و رویکرد فرمالیسم به عنوان دو شیوه‌ی مهم سنتی و نوین تحلیل زبان شعر، با دقت بسیار علل ادبی و بلاغی را در جزئی‌ترین تغییرات جایگاه هر عنصر را جستجو می‌کند. در مرحله‌ی دوم این روش جدید با بهره‌گیری از اصول و شیوه های شعرشناسی شناختی می‌کوشد نقش هر کدام از این تغییرات را در معنا و تاثیری که مخاطب از شعر دریافت می‌کند به دقت نشان دهد. نتایج همگون تحلیل‌های نمونه نشان می‌دهد که این شیوه‌ی پیشنهادی به دلیل انسجام منطقی خود قادر است ساختارهای بلاغی مبتنی بر زمانمندی در شعر را که در زمینه‌هایی چون آموزش فارسی عمومی و تخصصی، گویندگی، خوانندگی، تصحیح متون ادبی و ترجمه کاربرد بسیار دارند بیابد و تجزیه و تحلیل کند.

کلیدواژه‌ها

• سوسور
• نحو زمانمند
• زبانشناسی شعر
• تحلیل بلاغی
• تحلیل زبان شعر
• تصحیح متون ادبی

موضوعات

• متون نظم

عنوان مقاله [English]

Rhetorical Analysis of Persian Poetry Based on a Cognitive Reading of the Temporality of the Language

نویسنده [English]

• Mohammadreza Amini

Associate prof in Persian language and literature, Shiraz university, Shiraz, Iran

چکیده [English]

Undoubtedly, to achieve a deeper understanding of the concept of rhetoric and to do a better rhetorical analysis of Persian poetry, one of the best ways is to take advantage of modern literary theories and novel linguistic thoughts, provided that this is done properly and accurately. The ideas of Ferdinand de Saussure, especially his concept of the linearity or “temporality” of language, can serve as a cornerstone for such a new and useful perspective in analyzing rhetorical and stylistic issues in Persian poetry.The Saussure an concept of the linearity focuses on the important point that in language, “auditory forms only flow along the dimension of time; that is, their elements appear one after another, forming a kind of chain [or line].” The linearity of language is more often manifested and applied at the syntactic level.
The important point is that in the syntax of any language, there exists a degree of freedom for changing the arrangement of the components of speech; therefore, the speakers can produce a specific sentence with the same components in various forms and arrangements without violating grammatical rules. It seems that in Persian language, there is a noticeably greater freedom to change the positions in the language chain. In fact, the arrangements and positions of their components are the keys to many of the secrets of eloquence and the subtleties of literary speech.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Chronosyntaxe
• Hafez's poetry
• language
• linguistics
• rhetorical analysis
• Saussure